Ach ja, ambtelijk taalgebruik

20 november 2009 | Alle Berichten, Overige | GJConsument

Soms probeer je het uit. Of de ambtenaren die ons voorlichten hun eigen taalgebruik wel snappen. De afgelopen week kregen we een zogenaamd Wijkbericht in de bus waarin stond dat de Rijksstraatweg zou worden voorzien van een knip.

Nu had ik een vaag vermoeden wat hiermee wordt bedoeld, maar door vermoedens ontstaan de grootste misverstanden. Dus belde ik het nummer van de gemeente dat onderaan het wijkbericht stond en vroeg de dame die ik aan de lijn kreeg of zij me kon vertellen wat een knip in de weg is. Dat kon ze niet. Sterker nog, ze had geen flauw idee.

Tsja, als de gemiddelde ambtenaar deze ambtelijke term niet kent, wat kun je dan verwachten dan van de gemiddelde burger?

Gelukkig stond in het bericht ook nog de naam van de ambtenaar van de afdeling Verkeer die het bericht had opgesteld, maar die bleek in bespreking en zou me terugbellen, werd me beloofd. Dat leek me wat overbodig. Op de afdeling werkte ongetwijfeld nog wel iemand anders en die zou toch ook kunnen vertellen wat een knip in de weg is. Op die gedachte was de telefoniste inderdaad ook al gekomen en ze had er bij die persoon zelfs al naar geïnformeerd. Maar helaas, de collega op de afdeling Verkeer wist ook niet wat een knip in de weg is.

Je kunt dit natuurlijk een beetje een geval van spijkers en laag water vinden, maar waar het me om gaat is dat ik vind dat de ambtelijke berichtgeving naar ons toe best nog wel eens wat duidelijker kan zijn. Ik weet niet wat een knip in de weg is. Mijn buurvrouw, die hetzelfde Wijkbericht heeft ontvangen, weet dat ook niet.

Maar ik werd teruggebeld door de bewuste – en erg  vriendelijke – ambtenaar en nu weet ik dat een knip in de weg gewoon een afsluiting is. Mijn vermoeden dat de Rijksstraatweg werd geëpibreerd, bleek dus onjuist. Ik ben niet tegen nieuwigheden, maar eerlijk gezegd vind ik afsluiting ook een mooi en vooral duidelijk Nederlands woord.

Dat was die ambtenaar volledig met me eens en hij vertrouwde me toe dat in zijn eerste versie van het Wijkbericht ook wel degelijk was gesproken over een afsluiting. Maar nadat die tekst de verplichte route langs diverse bureaus had afgelegd (want je hebt ambtenaren, hogere Ambtenaren en Nog Hogere Ambtenaren) bleek ‘afsluiting’ te licht bevonden en moest het toch een knip in de weg worden.
Ik ontken niet dat ambtelijk taalgebruik zijn charme kan hebben, maar ik prefereer de voordelen van duidelijkheid.

Wie geeft er thuis?

7 april 2008 | Alle Berichten, Overige | GJConsument

’s Heren wegen zijn ondoorgrondelijk. Omdat het leven lijden moet zijn heeft Hij ons politici geschonken, maar soms dut Hij even in en doen die onverwacht iets waarvan het gewone volk zegt: kijk dat is nu leuk, daar zaten we nu net op te wachten.

Voor zo’n moment heeft staatssecretaris Heemskerk gezorgd. De staatssecretaris wil namelijk paal en perk stellen aan de telefoonterreur rond etenstijd van de zogenaamde telemarketeers. Heemskerk heeft daar een heel eenvoudige oplossing voor bedacht: de marketeers moeten, voordat zij iemand bellen, eerst in een register nakijken of de betreffende persoon heeft aangegeven dat hij niet wil worden gebeld. Gewoonlijk blijft het bij zo’n maatregel en schiet je er als burger geen fluit mee op, want dan bellen ze toch.

Het aardige is nu dat Heemskerk nog iets heeft gedaan en wel wat iedere normale Nederlander ook zou doen als hij zo’n regel bedacht, namelijk dat het niet respecteren van de wens om niet te worden gebeld kan leiden tot forse boetes van toezichthouder OPTA, wel 450.000 euro. Dat is een leuke winst, want gewoonlijk leunen politici na het vaststellen van zo’n maatregel al voldaan achterover en denken niet na over sancties als die niet wordt nageleefd, mede gerustgesteld door sussende geluiden vanuit ‘de markt’ (in dit geval de telemarketeers) die luid laat weten aan zelfregulering te zullen doen. “Dat komt wel goed” denken die politici dan.
Maar dat komt nooit goed, want zodra er geld in het spel is, blijkt zelfregulering te werken als een kwade stof waartegen het lichaam van De Markt meteen antistoffen produceert. Heemskerk heeft dat in dit geval ook gezien. Hij constateerde dat de zelfregulering van de telemarketeers het afgelopen jaar niet heeft gewerkt.

Hoe is die man tot dat inzicht gekomen? Het zou leuk zijn als hij die kennis tijdens de eerste honderd dagen van zijn staatssecretarisschap had opgedaan toen de kabinetsleden de mensen in het land bezocht. Waarschijnlijker lijkt mij echter dat hij de last van dergelijke telefoontjes zelf heeft ondervonden. Zo’n man wil z’n bietjes ook warm eten en na voor de vierde achtereenvolgende avond tijdens het eten te zijn lastiggevallen, heeft hij ferm gezegd: “En nu is het afgelopen, Mien! Wat donders, hier ga ik paal en perk aan stellen! Het vlees koelt ook af!” En Mien heeft gezegd: “Groot gelijk, pappie!”, want zij ziet haar huisvlijt ook niet graag verpieteren door niet werkende zelfregulering.

Een zwakke schakel in het geheel vind ik nog wel dat overtreding van de nieuwe wet kan leiden tot boetes. Die moeten namelijk worden opgelegd door toezichthouder OPTA en die bestaat in feite uit allemaal ambtenaren. En het opleggen van boetes betekent een hele procedure met veel papierwerk, dus u voelt aan…
Het aantal boetes dat de OPTA jaarlijks uitdeelt is dan ook bijzonder gering. Afgezet tegen de grote ergernis die de geconstateerde overtredingen bij het publiek veroorzaken, is het eigenlijk een lachertje. Nee, als hoeder van onze belangen veroorzaakt de OPTA vrijwel evenveel frustratie als de overtreders. Dat moet dus anders.

En dat kan ook anders. De verkopers aan de telefoon hebben aan een bandopname van het gesprek voldoende om aan te kunnen tonen dat iemand akkoord is gegaan met een bestelling. Dan moet een bandopname van iemand die ondanks zijn registratie in het belregister toch wordt gebeld voldoende zijn voor een boete. Levert iemand zo’n opname bij de OPTA in dan zou dat zonder gezeur meteen tot een forse boete moeten leiden. Maar ja, de ingrediënten ‘eenvoudige oplossing’, ‘ambtenaren’ en ‘politici’ leidt zelden tot een bevredigend resultaat.

Ondertussen hebben de telemarketeers al op hoge toon verontwaardigd gereageerd. Dat was te verwachten, maar ronduit bevreemdend komt de reactie over van de heer Paul Nouwen. Deze is voorzitter van Stichting Infofilter (waar mensen die niet willen worden gebeld zich kunnen registreren) en in NRC Handelsblad zegt hij dat 95 procent van de telemarketeers zijn register al raadpleegt. Volgens hem is het hooguit de verzekeringsagent op de hoek van de straat die de mensen dan nog lastig valt. In het AD heeft hij ook nog een tip voor de mensen die toch worden lastig gevallen: “Gooi de hoorn op de haak”.

Dit leidt tot twee conclusies. Ten eerste dat de man nooit thuis eet, want dan zou hij weten dat het niet de verzekeringsagent op de hoek is die de mensen opbelt. Ten tweede dat Stichting Infofilter hard toe is aan een nieuwe voorzitter. In plaats van alle telemarketeers aan te raden toch vooral zijn register te raadplegen en zich aan de regels te houden, adviseert hij ons de overlast voor lief te nemen en de hoorn op de haak te gooien. Dat is jammer. Wij worden nog steeds thuis gebeld, maar Stichting Infofilter geeft zelf niet thuis.