De Reclame Code Commissie toetst of reclames betrouwbaar en geloofwaardig zijn. Goed werk, daar zal niemand wat op afdingen. Maar over hoe effectief dat werk is, daar kunnen nog wel vraagtekens bij worden geplaatst.
Zo wordt bijvoorbeeld maar een bijzonder klein deel van alle reclames getoetst, want de Reclame Code Commissie* komt alleen in actie als er een klacht over een reclame is ingediend. Op zich volkomen logisch, want alles beoordelen is natuurlijk onbegonnen werk voor een organisatie waarvan het aantal vaste medewerkers de twintig niet overstijgt. Al zou je je kunnen voorstellen dat een aantal reclame-uitingen waarbij ieder normaal mens al meteen de wenkbrauwen fronst ook wel eens spontaan door de commissie zelf onder de loep zou kunnen worden genomen.
Complianceformulier
Maar goed, zo gaat het dus niet; er wordt pas actie ondernomen als iemand een klacht door de brievenbus schuift. En dan? Dan is het resultaat volgens de Reclame Code Commissie eigenlijk best goed. Van de aanbevelingen die de commissie doet wordt namelijk 96-97% door de adverteerders opgevolgd, zegt men.
Een heel mooi resultaat, zou je zeggen, maar is het ook werkelijk zo? Nadat de commissie een uitspraak heeft gedaan krijgt de betreffende adverteerder namelijk een zogenaamd complianceformulier dat hij ingevuld en ondertekend moet terugsturen. Daarbij zegt de adverteerder de reclame niet meer te gebruiken of aan te passen. In dat geval wordt een dossier onder de noemer compliant (vertaling: volgzaam) gesloten. Wie niet reageert en waarvan door de commissie niet is vastgesteld dat de aanbeveling is opgevolgd wordt als non-compliant beschouwd. In dat geval wordt de naam ter ‘naming and shaming’ op de website van de Reclame Code Commissie gepubliceerd en gaat er een melding naar de Autoriteit Consument & Markt die eventueel maatregelen kan treffen.
Dwarsliggers
Waarom de dwarsliggende adverteerders de uitspraak niet opvolgen is niet duidelijk, want daarnaar wordt nooit geïnformeerd door de Reclame Code Commissie. Jammer. Antwoorden waaruit kan worden gedestilleerd “we hebben gewoon lak aan jullie” en “je bekijkt het maar, we doen wat we zelf willen” zijn misschien niet leuk om te horen, maar zouden wel een verfrissend inzicht geven over de mate hoe serieus bedrijven de Reclame Code Commissie nemen.
En de naam van een onwelwillende alleen op de eigen website publiceren zet natuurlijk ook geen zoden aan de dijk, want wie leest dat nou? Het lijkt me heel wat sterker als er over iedere hardnekkige overtreder een duidelijk persbericht verschijnt, wat nu slechts bij uitzondering gebeurt. Dan hebben we het pas echt over naming and shaming en bovendien zijn consumenten die met zulke partijen zakendoen dan gewaarschuwd. En daar gaat het toch om.
Geen controle
Maar zolang de bestraffend toegesproken bedrijven dus zeggen dat ze zich aan de aanbeveling zullen houden is er voor hen dus niets aan de hand, want controleren doet de Reclame Code Commissie verder niet. Het percentage van 96-97% kan daarom best zo hoog uitvallen omdat hier een aantal schuinmarcheerders tussen zit dat wel braaf zegt zich aan de uitspraak te zullen houden, maar ondertussen een lange neus trekt.
Zo oordeelde de Reclame Code Commissie in 2016 dat de bewering van Kia dat op hun auto’s 7 jaar garantie zit niet juist is omdat de garantie slechts 3 jaar is als er 150.000 kilometer is gereden. Kia staat niet in het non-compliantoverzicht van 2016, zodat de conclusie mag worden getrokken dat men het complianceformulier ondertekend heeft teruggestuurd.
In 2019 werd Kia door de Reclame Code Commissie vanwege precies dezelfde reclame-uiting opnieuw op de vingers getikt. Kia zal het formulier wel enthousiast opnieuw hebben ondertekend, want ook in het non-compliantoverzicht van dat jaar komt de autofabrikant niet voor.
De boodschap van 7 jaar garantie is heel belangrijk voor Kia, de vermelding dat dit na 3 jaar over kan zijn duidelijk niet, want ook dit jaar kreeg Kia na een nieuwe reclame weer dezelfde uitspraak aan de broek. Het is natuurlijk een wilde gok, maar ik doe hem toch: ook in 2020 zal Kia niet voorkomen in het non-compliantoverzicht**.
Het is natuurlijk maar één voorbeeld, maar het toont wel aan dat bij de effectiviteit van de Reclame Code Commissie en de gepubliceerde non-compliantoverzichten jammer genoeg zeker vraagtekens kunnen worden geplaatst.
* Officieel zou er over de Stichting Reclame Code moeten worden gesproken, waarvan de Reclame Code Commissie een onderdeel is. Omdat deze laatste naam het meest bekend is bij het publiek wordt in dit artikel voor het gemak over de Reclame Code Commissie gesproken.
** Aanvulling op 23 april 2021
Eind 2020 zond Kia de eerder door de Reclame Code Commissie veroordeelde commercial opnieuw uit. Desondanks werd Kia niet opgenomen in het non-compliantoverzicht van 2020.
» Alle Berichten, Consument » Hoe effectief zijn de uitspraken van...
« Collectief energie inkopen via Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis onvoordelig De opmerkelijke ethische normen en waarden van webshop Waschbär »
